Cập nhật vào 27/11
Theo kết quả của một cuộc thống kê thì có đến 85% phụ nữ sau sinh có biểu hiện trầm cảm và các bệnh tâm lý sau sinh. Vậy hiện nay bệnh trầm cảm sau sinh phổ biến đến mức nào?
Thống kê được thực hiện bởi Bộ Y tế và thật đáng kinh ngạc là có đến 85% phụ nữ sau sinh có biểu hiện bất thường, thậm chí là bệnh lý về tâm thần ở những mức độ nặng, nhẹ khác nhau cùng với các triệu chứng của bệnh trầm cảm, lo âu, rối loạn lưỡng cực, rối loạn ám ảnh cưỡng chế hoặc kết hợp các rối loạn này trong hoặc sau thai kỳ. Điều đó ảnh hưởng tới sức khỏe thể chất và tinh thần của người mẹ và trẻ như thế nào? Có thang đo sàng lọc nào? Dưới đây là hỏi đáp ngắn về sàng lọc trầm cảm trong thai kỳ và bệnh tâm lý của bà mẹ.
Bệnh trầm cảm sau sinh là gì?
Trầm cảm sau sinh là một bệnh lý y tế thường xuất hiện ở phụ nữ sau khi sinh. Nó có thể phát triển ở bất cứ ai, từ vài tuần đến một năm nhưng phổ biến nhất trong ba tháng đầu sau sinh. Chứng trầm cảm sau sinh khó có thể nhận ra, bởi vì sự buồn rầu và các triệu chứng khác tương tự như “baby blues” – một trạng thái khóc lóc, ủ rũ thường gặp ở 80% những người mới làm mẹ. Khi mắc bệnh thì việc tìm cách chữa trị bệnh trầm cảm là rất cần thiết.
Bệnh tâm lý bà mẹ hiện nay phổ biến đến mức nào?
Bệnh trầm cảm sau sinh là căn bệnh phổ biến trên toàn thế giới, không phải chỉ ở các nước đang phát triển mà ngay cả những nước phát triển tỉ lệ mắc bệnh cũng rất lớn. Các nghiên cứu ở Mỹ cho thấy có tới 12% đến 20% phụ nữ gặp phải các triệu chứng trầm cảm, lo âu, rối loạn lưỡng cực, rối loạn ám ảnh cưỡng chế hoặc kết hợp các rối loạn này trong hoặc sau thai kỳ. Còn ở Việt Nam, một nghiên cứu được công bố từ năm 2015, khảo sát trên 600 phụ nữ có chồng sau sinh tại thành phố Đà Nẵng, cho thấy tỷ lệ trầm cảm sau sinh là 19,3%.
Bệnh tâm lý bà mẹ xảy ra khi nào?
Bệnh trầm cảm sau sinh thường xuất hiện trong khoảng thời gian 6 tuần sau khi người phụ nữ sinh con. Tuy nhiên đây là bệnh hoàn toàn có thể phòng tránh được. Chính vì vậy, tốt hơn hết là thực hiện các phương pháp phòng tránh chứ không nên để phát bệnh mới tìm cách điều trị.
Trước đây, các bác sĩ thường cho rằng những rối loạn này bắt đầu trong vòng vài tuần sau khi sinh, nhưng những nghiên cứu mới cho thấy có đến một nửa số ca có triệu chứng bệnh tâm lý bà mẹ bắt đầu trong thai kỳ và có thể xuất hiện bất cứ lúc nào trong khoảng thời gian một năm sau khi sinh. Một số phụ nữ chỉ xuất hiện triệu chứng khi sinh con đầu, một số chỉ xuất hiện triệu chứng ở lần sinh tiếp theo, và một số xuất hiện triệu chứng trong mỗi lần mang thai.
Nguyên nhân gây ra bệnh trầm cảm sau sinh là gì?
Các nhà khoa học cho rằng rất có thể nguyên nhân là sự tương tác giữa các gene, căng thẳng, và những hormone tăng lên trong thai kỳ và giảm đột ngột sau khi sinh. Một số phụ nữ có xu hướng di truyền phản ứng mạnh hơn với các biến động hormone, có người nhạy cảm hơn với căng thẳng liên quan đến gia đình, tài chính, công việc và các tình huống khác. Phụ nữ có tiền sử gia đình hoặc bản thân từng mắc trầm cảm hoặc các rối loạn tâm thần khác được xem là có nguy cơ mắc bệnh tâm lý bà mẹ cao hơn.
>>>Xem thêm…: Cách phòng ngừa bệnh thoát vị đĩa đệm cho dân văn phòng
Ai có thể sàng lọc trầm cảm cho phụ nữ mang thai?
Sàng lọc trầm cảm có thể được thực hiện bởi bất cứ cơ sở y tế nào có đội ngũ bác sĩ được đào tạo có chuyên môn, bao gồm bác sĩ sản khoa và bác sĩ nhi khoa – các bác sĩ có cơ hội gặp phụ nữ thường xuyên trong và sau thai kỳ. Các bác sĩ trên có khả năng sàng lọc, đưa ra chẩn đoán và điều trị cho phụ nữ, hoặc giới thiệu phụ nữ đến nơi họ có thể được chẩn đoán và điều trị.
